中国和波兰的故事(波兰文版)/我们和你们

作者简介

周晓沛，浙江乐清人。1969年毕业于北京大学俄罗斯语言文学系。1973年3月到外交部工作，曾任苏欧司苏联处处长、参赞，欧亚司副司长、司长；驻俄罗斯使馆公使衔参赞、公使；驻乌克兰、波兰、哈萨克斯坦大使。现任外交部外交政策咨询委员，中俄友好、和平与发展委员会老朋友理事会中方主席，外交部老干部笔会副会长。 赵刚，北京外国语大学欧洲语言文化学院院长、教授。主要研究领域为波兰语言文学、波兰历史文化、中国—中东欧合作等。曾获得波兰罗兹大学校长奖一等奖、革但斯克大学奖章、西里西亚大学奖章、罗兹大学友谊奖章，2010年荣获波兰文化与民族遗产部颁发的“波兰文化功勋奖章”，2018年获得波兰“艺术之光”文化功勋奖章（银质）。

内容简介

Moje zwi?zki z Chinami i Chińczykami Longin Pastusiak Moje zwi?zki z Chinami i Chińczykami zacz??y si? od kontaktów z chińskimi studentami i stopniowo rozszerza?y si? na czytanie ksi??ek o Chinach, na podejmowanie tematyki chińskiej w moich pracach badawczych i publikacjach, wizyty w Chinach w ramach bilateralnej wspó?pracy naukowej. Kiedy przez 15 lat (1991-2005) by?em pos?em w Sejmie RP oraz marsza?kiem Senatu utrzymywa?em bliskie wi?zi parlamentarne z moimi odpowiednikami chińskimi. Do powy?szych zwi?zków z Chinami pragn? doda? moje wi?zi rodzinne. Moja córka Aleksandra Pastusiak ukończy?a sinologi? na Uniwersytecie Warszawskim. Studiowa?a równie? w Pekinie, a obecnie prowadzi przedsi?biorstwo promuj?ce wspó?prac? handlow? z Chinami. Jej córka, a moja wnuczka, Klara obecnie studiuje na uniwersytecie w Pekinie. Jak wi?c z powy?szego wynika mój ?yciorys zarówno naukowy jak rodzinny jest bogaty w wi?zi i kontakty z Chinami i Chińczykami. Moje pierwsze kontakty z Chińczykami zacz??y si? we wrze?niu 1954 roku kiedy rozpoczyna?em studia na Uniwersytecie Warszawskim. Dosta?em wówczas przydzia? do zamieszkania w Domu Studenckim w Warszawie przy ulicy Kickiego. Kiedy si? tam zjawi?em kierownik tego domu studenckiego zapyta?, czy znam j?zyk angielski. Kiedy uzyska? pozytywn? odpowied? zaproponowa? abym zamieszka? w pokoju razem z dwoma studentami chińskimi, którzy nie znaj? jeszcze j?zyka polskiego, ale – b?dziesz móg? – powiedzia? – porozumie? si? z nimi w j?zyku angielskim. Oczywi?cie zgodzi?em si? i przez jeden rok mieszkali?my razem. Jeden z nich, Pei Yuanying zosta? pó?niej ambasadorem Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce (sierpień 1987 – kwiecień 1992). Oczywi?cie wznowili?my przyjazne kontakty i owocn? wspó?prac? w czasie jego misji dyplomatycznej w Polsce. W latach 1963 – 2004 pracowa?em w Polskim Instytucie Spraw Mi?dzynarodowych w Warszawie. Zajmowa?em si? g?ównie sprawami amerykańskimi oraz globalnymi problemami. Trudno jednak zajmowa? si? t? problematyk? nie uwzgl?dniaj?c roli Chin w polityce ?wiatowej. Dlatego problematyka chińska znajdowa?a zawsze miejsce w moich amerykanistycznych ksi??kach. Oto kilka przyk?adów. W trzytomowym dziele p.t. ?Prezydenci Stanów Zjednoczonych od G. Waszyngtona do D. Trumpa” (Warszawa 2018) du?o miejsca po?wieci?em polityce prezydentów USA wobec Chin. W ksi??ce p.t. ?Dyplomacja Stanów Zjednoczonych (XVIII-XIX w.)” s? mi?dzy innymi rozdzia?y p.t. Pierwsze kontakty z Chinami, oraz Dyplomacja amerykańska w Chinach. W swojej najnowszej ksi??ce p.t. ?Donald Trump. Pierwszy taki prezydent.” (Warszawa 2019) po?wi?ci?em sporo uwagi krytycznej polityce prezydenta Trumpa wobec Chin. W ksi??ce tej znajduje si? pozytywna ocena konstruktywnej polityki Chin wobec USA na tle niestabilnej polityki zagranicznej obecnego prezydenta USA. Oprócz opracowań ksi??kowych tematyce chińskiej po?wi?ca?em wiele artyku?ów naukowych i publicystycznych. W?ród artyku?ów naukowych przyk?adowo wymieni? m.in. ?Uwagi o miejscu Chin w strategii politycznej Stanów Zjednoczonych” (1980), ?Chiny w polityce Stanów Zjednoczonych” (2010), ?Prezydenci amerykańscy wobec Chin od Trumana do Obamy” (2014), ?Polsko-Chińskie strategiczne partnerstwo” (2018). Moje wi?zi z Chinami obejmuj? równie? kontakty z uczelniami chińskimi. Jako pose? na Sejm i marsza?ek Senatu do dzi? pami?tam konstruktywne i przyjazne rozmowy z parlamentarzystami i politykami chińskimi. Jako przewodnicz?cy Rady Naukowej Stowarzyszenia ?Dom Polski” uczestniczy?em w spotkaniach i konferencjach organizowanych przez chińskie stowarzyszenie CAFIU. Podejmowali?my równie? przedstawicieli ró?nych chińskich organizacji odwiedzaj?cych Polsk?. Pragn? tutaj przytoczy? fragment mojego artyku?u p.t. ?Polska – Chiny. Wszechstronne strategiczne partnerstwo” opublikowanego przez Stowarzyszenie ?Dom Polski” Informator nr 6, 2018 r. Od proklamowania Chińskiej Republiki Ludowej 1 pa?dziernika 1949r. Polska utrzymywa?a i rozwija?a przyjazne i wszechstronne stosunki z Chinami. Po transformacji ustrojowej w Polsce w 1989r. Chiny zaj??y postaw? wyczekuj?c? przygl?daj?c si? przemianom w Polsce. Nowe rz?dy polskie równie? skierowa?y sw? uwag? na rozwój stosunków z Uni? Europejsk? i ze Stanami Zjednoczonymi zaniedbuj?c inne regiony ?wiata. O?ywienie zainteresowania Chin wspó?prac? z Europ? ?rodkowo-Wschodni? nast?pi?o wyra?nie na pocz?tku drugiej dekady obecnego stulecia. Chińczycy jakby na nowo zacz?li odkrywa? Europ? ?rodkowo-Wschodni?, co mia?o s?u?y? realizacji zapo?yczonych od Amerykanów dwóch poj??: ?marzeniu chińskiemu” i uzasadnieniu, ?e XXI wiek jest ?chińskim wiekiem”. Na pocz?tku obecnej dekady dwa fundamentalne dokumenty okre?li?y zakres i form? stosunków Chin z państwami Europy ?rodkowo-Wschodniej (E?W), w tym równie? z Polsk?. Pierwszy dokument to ?Dwana?cie kroków na rzecz promocji i przyjaznej wspó?pracy Chin z państwami Europy ?rodkowo-Wschodniej” og?oszony przez ówczesnego premiera Chin Wen Jiabao w Warszawie 26 kwietnia 2012r. Drugi dokument to ?Wytyczne bukaresztańskie dotycz?ce wspó?pracy pomi?dzy Chinami oraz państwami Europy ?rodkowo-Wschodniej”. Dokument ten zosta? przyj?ty 26 listopada 2013 r. na spotkaniu premiera Chin Li Keqianga z przywódcami 16 państw E?W. W spotkaniu tym uczestniczy? ówczesny premier Polski Donald Tusk. Obydwa dokumenty s? bardzo konkretne, pozbawione zwyczajowej ??wi?conej wody” i przedstawiaj? tre?ci i formy wspó?pracy. Rz?d chiński powo?a? sekretariat ds. wspó?pracy z państwami E?W, umiejscowiony w chińskim Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Wspomniane dokumenty przedstawiaj? ambitny i kompleksowy program wspó?pracy mi?dzy dwoma obszarami oddalonymi od siebie geograficznie i równocze?nie ze sob? blisko wspó?pracuj?cymi. Poniewa? pojawi?y si? w niektórych krajach Unii Europejskiej podejrzenia, ?e Chiny rywalizuj? z Bruksel? o wp?ywy w E?W, premier Li Keqiang mocno podkre?li? w Bukareszcie, ?e ?pragmatyczna wspó?praca regionu E?W i Chin jest korzystna nie tylko dla obu stron, ale dla ca?ej Europy” i jest ?cz??ci? sk?adow? stosunków Chin z UE”. Mo?na wi?c powiedzie?, ?e formu?a wspó?pracy 1+16 jest formu?? 1+28, poniewa? 11 spo?ród 16 państw E?W, to cz?onkowie Unii Europejskiej. Chiny proponuj? państwom naszego regionu kompleksowy rozwój wspó?pracy gospodarczej, kulturalnej, naukowej i spo?ecznej. Wspomina si? ?wytyczne” o ?strategicznym partnerstwie” i o ?wzmacnianiu wzajemnego politycznego zaufania” . W zwi?zku z tym, co roku odbywa? si? b?d? spotkania szefów rz?dów w formule 1+16. Najwa?niejszym jest jednak oferta rozwoju stosunków gospodarczych. Premier Wen Jiabao w 2012 r. zapowiedzia? stworzenie specjalnej linii kredytowej w wysoko?ci 10 mld USD dla państw E?W. Kredyty te, z których cz??? b?dzie na warunkach preferencyjnych, b?d? przeznaczone przede wszystkim na infrastruktur? np. kolejnictwo, na wysokie i nowe technologie oraz rozwój zielonej gospodarki. Wysoko?? tego kredytu potwierdzi? obecny szef rz?du Li Keqiang. W listopadzie 2013r. ustanowiony zosta? fundusz wspó?pracy inwestycyjnej. Promocja handlu i inwestycji powinna wed?ug planu chińskiego doprowadzi? do wzrostu obrotów handlowych mi?dzy obu stronami do 100 mld USD w roku 2015. W?adze chińskie b?d? zach?ca? swoje firmy do wspó?pracy z przedsi?biorstwami krajów E?W, aby w efekcie powsta?a w ka?dym z tych krajów strefa ekonomiczna i technologiczna. W chwili obecnej ma?o jest powi?zań typu joint venture mi?dzy przedsi?biorstwami 1+16. Do tego dochodzi wspó?praca w rolnictwie, rozwój handlu produktami rolnymi, wspó?praca finansowa, transportowa (budowa mi?dzynarodowego korytarza transportowego), w dziedzinie rozwoju ?róde? tzw. czystej energii, czyli nuklearnej, wodnej i wiatrowej. Wspomniane wy?ej dwa dokumenty stworzy?y sprzyjaj?cy klimat i ramy do rozwoju wspó?pracy bilateralnej polsko-chińskiej. Zewn?trznym wyrazem tego sprzyjaj?cego klimatu by?y cz?ste wizyty polskich polityków wysokiego szczebla w Chinach i coraz cz??ciej pojawiaj?ce si? okre?lenie stosunków polsko-chińskich jako ?strategiczne”. Po transformacji ustrojowej w Polsce w 1989r. pierwsze kontakty na najwy?szym szczeblu mia?y miejsce w 1997r. kiedy prezydent Aleksander Kwa?niewski odwiedzi? Chiny, a w 2004r. prezydent Hu Jintao przebywa? w Polsce. Nie mówiono wówczas o strategicznym partnerstwie. Podpisane w 2004r. o?wiadczenie wyznacza?o ramy i ogólne zasady rozwoju stosunków dwustronnych w nast?pnych latach. W czasie wizyty prezydenta Bronis?awa Komorowskiego w Pekinie w 2011r., pierwszej od 14 lat wizyty prezydenta Polski w Chinach, pojawi?o si? okre?lenie stosunków polsko-chińskich w wymiarze ?strategicznym”. Podpisano mianowicie ?Wspólne o?wiadczenie Rzeczypospolitej Polski i Chińskiej Republiki Ludowej w sprawie ustanowienia partnerskich stosunków strategicznych”. ?By? to dla strony polskiej jednoznaczny sygna?, ?e nad stosunkami dwustronnymi zosta? roz?o?ony parasol polityczny” . ?w dialog strategiczny realizowany by? przez ministrów i wiceministrów spraw zagranicznych. Prezydent Komorowski po podpisaniu wspólnego o?wiadczenia powiedzia?, ?e Polska do??czy?a do siedmiu krajów Unii Europejskiej, które maj? z Chinami stosunki o randze strategicznego partnerstwa. Wyja?ni? przy tym, ?e polsko-chińskie partnerstwo oparte jest ?dok?adnie na tym samym, co partnerstwo strategiczne mi?dzy Niemcami a Chinami, Francj? a Chinami i innymi krajami UE”. Strategiczne partnerstwo oznacza podniesienie stosunków politycznych i w innych dziedzinach na wy?szy poziom. Te inne dziedziny to m.in: nauka i technika, finanse, rolnictwo, transport, turystyka, szkolnictwo wy?sze, wymiana m?odzie?y, górnictwo oraz wspó?praca mi?dzy regionami obu krajów. Spektakularnych sukcesów z tego strategicznego partnerstwa polsko-chińskiego wówczas jednak nie by?o. W końcu listopada 2015 roku z czterodniow? wizyt? w Chinach przebywa? prezydent Andrzej Duda. Prezydentowi towarzyszy?a grupa ponad 80 polskich biznesmenów zainteresowanych wspó?prac? gospodarcz? z Chinami. 24 listopada prezydent Duda uczestniczy? w Forum Ekonomicznym i Handlowym grupy ?16+1”, czyli 16 państw Europy ?rodkowo-Wschodniej oraz Chin, zorganizowanym w mie?cie Suzhou. W Kuluarach Forum Duda spotka? si? te? z premierem Chińskiej Republiki Ludowej Li Keqiangiem. Oczekiwania by?y du?e. Duda mówi?, ?e Polska jest zainteresowana udzia?em w realizacji chińskiej inicjatywy ?Jednego Pasa Jednego Szlaku(Jedwabnego)”, czyli budowy sieci korytarzy transportowych mi?dzy Chinami i Europ?. Prezydent chcia?by, ?eby Polska sta?a si? wa?nym partnerem Chin w Europie. - Miejscem, z którego chińskie wp?ywy gospodarcze b?d? promieniowa?y na reszt? UE - stwierdzi? Duda . Prezydent Duda wraz z liczn? grup? polskich biznesmenów uczestniczy? w bilateralnym Polsko-Chińskim Forum Gospodarczym. W czasie tego Forum biznesmeni obu krajów podpisali liczne umowy, m.in. firma górnicza Kopex, logistyczna Hatrans, spó?dzielnia mleczarska z ?owicza i o?rodek naukowy Poznań Supercomputing. Umow? o utworzeniu spó?ki w Chinach podpisa?a te? firma BZK Group zajmuj?ca si? handlem surowcami i produktami rolnymi. Nie podano warto?ci tych umów . Prezydent Duda mówi? Chińczykom, ?e Polska pragnie aktywnie w??czy? si? w realizacj? ambitnej strategii chińskiej ?Jednego Pasa i Jednej Drogi”. Informowa? równie? swoich rozmówców, ?e Polska zg?osi?a uczestnictwo w azjatyckim Banku Inwestycji Infrastrukturalnych. Mimo, ?e celem wyjazdu prezydenta Dudy do Chin by? udzia? w konferencji struktury 16+1 gospodarze szybko zorientowali si?, ?e maj? do czynienia z nowym prezydentem Polski reprezentuj?cym parti? rz?dz?c? w Polsce i nadano tej wizycie charakter państwowy. W Pekinie przyj?to A. Dud? z pe?nym ceremonia?em protokolarnym nale?nym g?owie państwa. Po rozmowach obu prezydentów w ich obecno?ci podpisano m.in. porozumienie o wspó?pracy mi?dzy bankami BGK a ICBC, który to bank jest najwi?kszym w ?wiecie, oraz porozumienie w obszarze turystyki. W sumie A. Duda patronowa? zawarciu dziewi?ciu umów polsko-chińskich o ró?norodnej wspó?pracy. Przygotowane one by?y wcze?niej bez jego udzia?u. W sumie polski prezydent zrobi? ?bardzo dobre wra?enie w Chinach, zw?aszcza w tamtejszych mediach. Jako mi?y cz?owiek z Europy, popieraj?cy polityk? chińskiego kierownictwa. To wa?ne dla polskich inwestorów, bo Chińczycy akceptuj? tylko niez?omnych przyjació? Chin” . Rados?aw Pyffel, prezes Centrum Stosunków Polska-Azja oceni? wizyt? A. Dudy w Chinach jako ?szczególnie wa?n? i cenn?”. Andrzej Duda - powiedzia? Pyffel - zadeklarowa?, ?e Polska we?mie czynny udzia? ?we wszystkich chińskich geoekonomicznych projektach globalnych” . Pozytywnie oceni? rozmow? z A. Dud? prezydent Chin Xi Jinping w artykule opublikowanym przed jego wizyt? w Polsce. ? Prezydent Andrzej Duda i ja doszli?my do porozumienia w wielu ró?nych dziedzinach, zwi?kszaj?c wymian? na wysokim szczeblu, pog??biaj?c obopólne zaufanie strategiczne oraz rozszerzaj?c pole do wspó?pracy dzi?ki wizycie prezydenta RP w Chinach w listopadzie ubieg?ego roku. Oba kraje podpisa?y tak?e list intencyjny dotycz?cy wspólnego budowania inicjatywy ?Jednego Pasa i Szlaku”. To wszystko da?o solidny fundament do dalszej wymiany oraz wspó?pracy na wszelkich polach. Polska sta?a si? pierwszym krajem Europy ?rodkowo-Wschodniej , który ustanowi? partnerstwo strategiczne z Chinami oraz do??czy? do Azjatyckiego Banku Inwestycji Infrastrukturalnych (AIIB). Chiny oraz Polska uzyska?y na przestrzeni ostatnich lat stabilny wzrost ekonomiczny i ?sta?y si? dla siebie najwi?kszymi partnerami w regionie” . W cytowanym artykule poprzedzaj?cym jego wizyt? w Polsce chiński prezydent najwi?cej uwagi po?wi?ci? wspó?pracy Chin z Europ? ?rodkowo-Wschodni? i z Europ?. ?Pracujemy razem –pisa? - by wyp?yn?? w podró? wspó?pracy przynosz?cej wzajemne korzy?ci, i pokierujemy okr?t chińsko-polskiej przyja?ni pe?n? par? ku lepszym stosunkom chińsko-polskim, chińsko-?rodkowo-europejskim oraz chińsko-europejskim” . Kontaktom mi?dzynarodowym towarzysz? polsko-chińskie kontakty mi?dzyparlamentarne. Osobi?cie z satysfakcj? wspominam swoj? wizyt? w Chinach jako marsza?ek Senatu V kadencji w 2003 r. W czasie wizyty marsza?ek Sejmu Ma?gorzaty Kidawy-B?ońskiej w Chinach we wrze?niu 2015r. strona chińska wyst?pi?a z inicjatyw? rozbudowy po??czeń logistycznych Polski z Chinami. Pani Marsza?ek Sejmu oraz przewodnicz?cy chińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych Zhang Dejiang rozmawiali m.in. o tym jak parlamentarzy?ci obu krajów mog? przyczyni? si? do pe?niejszego wykorzystania mo?liwo?ci jakie stwarza partnerstwo strategiczne, które ??czy Polsk? i Chiny od 2011r. Wa?nym uzupe?nieniem polsko-chińskiej wspó?pracy mi?dzynarodowej i strategicznego partnerstwa jest wspó?praca regionalna. Mimo, ?e Polska i Chiny dzieli odleg?a przestrzeń geograficzna stopniowo rozwija si? wspó?praca regionalna. Obejmuje ona kontakty mi?dzy miastami, samorz?dami ró?nych szczebli oraz wspó?prac? regionalnych przedsi?biorstw, instytucji naukowych i kulturalnych. Ró?nice ustrojowe Polski i ChRL nie stanowi? przeszkody w rozwoju wspó?pracy regionalnej. ?Polskie samorz?dy - stwierdzaj? A. Skorupska i J. Szczudlik-Tatar - wspó?pracuj?c z chińskimi w?adzami lokalnymi, koncentruj? si? na kilku g?ównych obszarach: gospodarce, edukacji, kulturze i turystyce. Na znaczeniu zyskuje dzielenie si? polskimi do?wiadczeniami z zarz?dzania na szczeblu lokalnym, czy wr?cz szczegó?owymi rozwi?zaniami z dziedziny ochrony ?rodowiska, transportu lokalnego, dzia?alno?ci przedsi?biorstw, stref ekonomicznych, konstruowania bud?etu czy gospodarki wolno-?ciekowej.” Regiony polskie i chińskie wymieniaj? si? delegacjami. Np. Gdańsk wspó?pracuje z Szanghajem, Lublin z prowincj? Henan, S?upsk z miastem Xiamen, a ?ód? z Chengdu. W czerwcu 2014 w Kantonie odby?o si? Forum Regionów Polska-Chiny. Wspó?praca regionalna obejmuje nie tylko gospodark?, ale tak?e nauk?, kultur? i turystyk?. W niniejszym artykule nie pisz? o wspó?pracy gospodarczej polsko-chińskiej cho? jest to obszar najwi?kszej aktywno?ci wymiernej w pieni?dzach. Wspó?praca ta opiera si? na bazie prawno-traktatowej obejmuj?cej 9 ró?nych umów i porozumień. Chiny s? najwi?kszym partnerem handlowym Polski na kontynencie azjatyckim. Niestety mamy olbrzymi deficyt handlowy z Chinami, który w 2015 r. wyniós? 18,51 mld euro. Import z Chin wyniós? 20,33 mld euro (wzrost o 16%), eksport za? 1,82 mld euro (wzrost o 8%). W polskim imporcie Chiny zaj??y drugie miejsce (za Niemcami 40 mld euro). Istnieje równie? w Polsce wyra?na dysproporcja w zaanga?owaniu si? polskich firm w handlu polsko-chińskim. O ile w 2014r w eksport do Chin zaanga?owanych by?o 2431 firm to w import z Chin zarejestrowanych by?o 24598 firm. Ambasador Chin w Polsce Xu Jian uwa?a, ?e chiński projekt ?Jeden pas i jedna droga” wspó?gra z d?ugofalowym strategicznym planem rozwoju Polski 2030 i z kierunkiem, w którym zmierza polska dyplomacja gospodarcza . Polska ma równie? konkretne interesy w rozwoju wspó?pracy gospodarczej z Chinami. Powinni?my m.in. d??y? do przy?pieszenia wzrostu polskiego eksportu, realizacji w Chinach przedsi?wzi?? w dziedzinie ochrony ?rodowiska, udzia?u firm chińskich w realizacji przedsi?wzi?? infrastrukturalnych w Polsce . Strategiczne partnerstwo Polska i Chiny nawi?za?y w 2011r. i potwierdzi?y taki charakter dwustronnych stosunków w nast?pnych latach. Od tego czasu polsko-chińskie stosunki bilateralne systematycznie si? rozwija?y. Ambasador Chin w Polsce Xu Jian stwierdzi?, w czerwcu 2016r, ?e przez ostatnie pi?? lat stosunki bilateralne Warszawa-Pekin ?rozwija?y si? w szybkim tempie”. Obydwa kraje ?stawa?y si? dla siebie coraz wa?niejszymi partnerami. Polski prezydent odwiedzi? Chiny, chiński premier Polsk?, nawzajem sk?adali oficjalne wizyty ministrowie spraw zagranicznych, odby?y si? cztery rundy dialogu strategicznego na poziomie wiceministerialnym. Wymieniamy pogl?dy o narodowych planach rozwoju i dbamy o dobr? jako?? komunikacji o sprawach mi?dzynarodowych. Czekamy na now? er? chińsko-polskich stosunków”- pisze ambasador Xu Jian . Chińczycy lubi? pos?ugiwa? si? okre?leniem ?strategiczne partnerstwo”. Cokolwiek ono mo?e oznacza? nie ulega w?tpliwo?ci, ?e stwarza sprzyjaj?cy klimat dla rozwoju stosunków i wspó?pracy bilateralnej w ró?nych dziedzinach. Rola i znaczenie Chin w ?wiecie b?dzie si? umacnia? jako mocarstwa wp?ywaj?cego na kszta?t sytuacji nie tylko w regionie Azji ale tak?e w globalizuj?cym si? ?wiecie . Wraz z tym b?dzie ros?a rola i znaczenie stosunków bilateralnych polsko-chińskich. 本书由中国和波兰外交官以及两国政要、专家、学者、记者、企业家和友好人士代表等28名作者协力创作。作者们多为发展两国关系作出过贡献并有一定代表性，以大视角写小故事，聚焦中国和波兰友好关系及民间交往，从某一侧面客观反映了中波关系演变发展的历史，激励青年一代更加积极地投入两国友好合作事业。